केवळ प्रॉपर्टीच नव्हे, आता सोशल मीडियावरही निवडावा लागणार ‘वारसदार’!

| मुंबई : प्रतिनिधी
  बीबीसीस्काय न्युज मराठीसाठी

जग झपाट्याने डिजिटल होत असताना, सोशल मीडियाचाही आता एक प्रकारचा वैयक्तिक ‘डिजिटल मालमत्ता’ (Digital Asset) म्हणून विचार केला जात आहे. याच पार्श्वभूमीवर अनेक तंत्रज्ञान कंपन्या आणि सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म्सने आता “Legacy Contact” म्हणजेच ‘डिजिटल वारसदार’ निवडण्याचा पर्याय वापरकर्त्यांना देण्यास सुरुवात केली आहे.

डिजिटल वारसदार म्हणजे काय?

जसे आपण मृत्यूनंतर आपली जमीन-जुमला, घर, बँक खाते किंवा दागिन्यांसाठी एखाद्या वारसदाराची नेमणूक करतो, अगदी तसेच आता सोशल मीडिया अकाउंट्स, ईमेल, फोटो संग्रह, ब्लॉग्स आणि अन्य डिजिटल प्लॅटफॉर्म्ससाठी देखील ‘वारसदार’ असणे गरजेचे होत आहे.

ही संकल्पना कशी सुरु झाली?

कोरोना काळात अचानक मृत्यू झालेल्या अनेक लोकांचे सोशल मीडिया अकाउंट्स अनुत्तरित राहिले होते. काहींच्या कुटुंबीयांना त्यांचे फोटो, संदेश, किंवा आठवणी जपण्यासाठी त्या अकाउंट्समध्ये प्रवेश मिळवायचा होता, पण पासवर्ड नसल्यामुळे ते शक्य झाले नाही. अशावेळी ‘डिजिटल वारसा’ ही संकल्पना पुढे आली.

सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म्सवर काय पर्याय उपलब्ध आहेत?

Facebook: यामध्ये Legacy Contact सेट करता येतो. तुमच्या मृत्यूनंतर ही व्यक्ती तुमच्या खात्याचे नियंत्रण घेऊ शकते, आठवणींचा मेमोरियल पेज तयार करू शकते.

Google (Gmail, Drive, YouTube, इ.): Google ने ‘Inactive Account Manager’ सुविधा दिली आहे. तुमचं खाते काही दिवस निष्क्रिय राहिल्यास, तुमच्या निवडलेल्या व्यक्तीला माहिती पाठवली जाते.

Instagram : येथे सध्या केवळ मेमोरियलाइज करण्याचा पर्याय उपलब्ध आहे, म्हणजे अकाउंट तसंच राहते पण कोणी लॉगिन करू शकत नाही.


डिजिटल वारसदार ठरवताना काय लक्षात घ्यावे?

1. विश्वासार्ह व्यक्तीची निवड करा.
2. तिच्या मोबाईल व ईमेल माहितीची नोंद प्लॅटफॉर्मवर द्या.
3. सोशल मीडिया, ईमेल, बँक, UPI यासारख्या खात्यांसाठी विल (ईच्छापत्र) मध्येही उल्लेख करा.
4. पासवर्ड मॅनेजर वापरून सुरक्षिततेने लॉगिन माहिती शेअर करा.

का गरजेचा आहे हा ‘डिजिटल वारस’?

तुमचे डिजिटल फोटो, पोस्ट, आठवणी, लेख किंवा व्हिडिओ ही तुमची वैयक्तिक ओळख आहेत.
अकाउंट्स बंद न होता मेमोरियल स्वरूपात जतन राहतील.
गैरवापर टाळण्यासाठी जबाबदार व्यक्तीच्या हातात नियंत्रण राहील.


सरतेशेवटी..

आधुनिक युगात डिजिटल आयुष्य हे आपल्या खरी मालमत्तेसारखेच महत्त्वाचे झाले आहे. त्यामुळे वारसदाराची नेमणूक केवळ जमिनीसाठीच नव्हे तर डिजिटल आयुष्यासाठीही तितकीच आवश्यक ठरतेय.


टीप : वापरकर्त्यांनी त्यांच्या सोशल मीडिया अकाउंटमध्ये जाऊन Privacy Settings किंवा Security Settings मध्ये जाऊन ‘Legacy Contact’ किंवा Inactive Account Manager सारखे पर्याय तपासावेत.